2014-10-31

Harvard: euskara


New England Basque Club Offers Euskara Classes at Harvard University 

New England Euskal Etxea Euskara students together with their teachers. Source: Euskalkultura. 


"New England Euskal Etxea moved its Basque language lessons
from Portsmouth to Boston.
Classes are on Saturdays from 10:30 to 12:30 pm
and take place at Harvard University.

"There are more people and the students are closer in age,"
Program Manager Gorka Ochoa, explained.

So far, twelve students have started the course:
six of them attend the intermediate class
and six others attend the Euskara classes for beginners".

Source: Ander Caballero


2014-10-30

Sangüesa-Zangoza: Arqueología


 Fotografía: Alexandre Duró
   
"Hallado un enterramiento infantil en las excavaciones de San Nicolás.

Los trabajos de arqueología realizados frente al convento
de las Comendadoras del Santo Espíritu de Sangüesa,
sacan a la luz los restos del que fuera templo dedicado a San Nicolás.
Una labor dirigida por Alexandre Duró,
quien ha preparado un paseo virtual por las excavaciones
a través de la plataforma Sketchfab.

Gracias a este gráfico todos los internautas pueden ver de cerca
los cinco detalles más destacados descubiertos hasta el pasado 18 de octubre:
el ábside lateral norte de la iglesia, el muro norte del ábside central,
la sepultura de un individuo infantil,
el suelo de argamasa y el muro de cimentación".


"www.sanguesadigital.com"
23-10-2014
(resumen)









































2014-10-29

Aitzol Lasa


Aitzol Lasa idazlea Nekatonean. Argazkia Sylvain SENCRISTO









.









"Aitzol Lasa matematikari nafarra hautatua izan da
Abadiako eremuko Nekatonea baserrian egonaldia egiteko.
Urriaren 8tik goiti, azaroaren 2a arte iraunen du nafarraren literatura egonaldia.
Hain zuzen ere, idazleak matematikaren dibulgaziorako nobela eginen du,
12 eta 16 urte bitarteko gazteei zuzendutakoa.
Egonaldiaren egitasmoak, idazleari inspirazio jardunaldia eskeintzeaz gain,
bigarren aktibitate bat martxan ezartzen du.
Hau da, idazleak zonaldeko gazteekiko elkarlan bat eskeiniz,
euskaldeko kolegio bateko ikasleekin elkartuz.
Literatura egonaldi hau Euskal Kultur Erakundearen
"HOGEI TA" programaren barnean kokatzen da.

Aurten ere, Euskal kultur erakundea, Euskal Idazleen Elkartea,
eta Euskal Itsasbazterreko Ingurumen Aldeko Ekimen Zentro Iraunkorra (IAEZI)
elkarlanean "Nekatoenea" euskal idazle egonaldiaren laugarren edizioa antolatu dute.
Aitzol Lasa (Barañain, 1978) nafartar matematikalaria hautatua izan da
prestatzen ari den nobela sakontzeko.

Aitzol Lasa matematikaria da eta matematikako irakaslea da
Nafarroako Unibertsitate Publikoan eta bigarren hezkuntzako ikastetxeetan.
Bere lanbideari lotutako nobela bat prestatzen ari da.
Hain zuzen ere, matematikaren eta logikaren inguruko hainbat gai aztertuko ditu
abentura nobela batean, Argitxu Azkarrena pertsonaiaren laguntzarekin.

Nobelan, euskal irakurlearentzat ulergarriak eta identifikagarriak
izanen diren erreferentziak erabiliak izanen dira,
irakurleak 12 eta 16 urte bitartekoak izanen direlako.
Halaber, idazlearen testua euskara batuaz izanen da,
baina liburuko pertsonaiek egungo gazteen hizkera baliatuko dute
eta pertsonaietako bakoitza haren hizkeraren bidez identifikatuko da.

"Nekatoenea" euskal idazle egonaldi honek, bigarren jarduera bat proposatzen du.
Hain zuzen ere, idazleak zonaldeko kolegio bat bisitatu ondoren,
bertako gazteekin arituko da lanean.
Ikasleek idazleak aitzina eramandako lana ezagutzeko parada izanen dute
eta bere bidea segituz, haiek ere idazlan bat egiteko parada izanen dute".


"www.kazeta.eus"                                             
2014-10-23                                             
(laburpena)                                             


2014-10-28

Garaz'Info



IMG_20141008_172558




















"Garaziko ikastolako haurrek Garaz’info saioa proposatzen daukute:
xokoletazko bixkotxa, asmakizunak, 2 ixtorio, elgarrizketa, hots osagai frango.
Gure irratilari gazteak:
Uxue, Jone, Peio, Kaiet, Elaia, Joana, Lorena, Mathys, Betti, Rémy, Eztitxu,
Kattalin, Amaia, Anje, Gilen, Miren eta Idoia. ESKER BEROENAK !

2014-10-27

Gorka Urbizu





























“Jaio” eta “Hil”-en artean “Musika” dago.

Nire bizitza. Pasioa da, zerbaiten parte sentitzeko atea, baina batez ere, barruak hustu eta konpartitzeko bidea. Pertsonalki barrura begirakoa naiz, ez oso soziala, eta musikari esker botatzen ditut kalean isiltzen ditudanak. Itzela da jendeak emozio deskarga hori bere egin eta feedbacka sentitzea. Hori hala, gurean artistak gosea pasa behar duela dirudi, horrek ematen diola glamourra. Beti izango du “noizko lanbide normal bat?” galdera kriminala atezuan. Niretzako musikaz bizitzea ez da inoiz helburua izan, denborarekin eraikitzen joan den bidea baizik. Profesionalizazioarekiko errezeloak izan ditut beti, baina orain mamu faltsuak zirela esan dezaket. Bosgarren diskoan utzi genituen lanak, epe luzerako apustu bat zela jakitun, paisaiaz gozatzeko eta helmugetara iristeko presarik ez izateko filosofiarekin. Hori surrealista da berehalako etekin eta emaitzen diktadurapeko munduan. Oso koherentea iruditzen zait, aukera izanez gero, mozorroa janzten eta eranzten ibili beharrean, 24 orduz izatea musikari. Kuriosoa da, jende asko bizi da musikatik, eta hori ahalbidetzen duen musikaria da hortaz bizi ezin litekeen bakarrenetakoa. Behin hortik bizituta, jakina alderdi ez hain erromantiko bat dagoela, sortzeaz, jotzeaz eta musika egiteaz harago zaindu beharreko alderdi bat. Baina urrats koherente horren parte da, ulertu behar duzu, barneratu, eta batez ere, alderdi erromantikoa lehenetsi, ez dadin zeregin periferikoek itota gelditu. Oso garrantzitsua da musikala ez denarekin ez obsesionatzea.

Nola kudeatzen da arrakasta, burua ateratzen duenari segaz mozten zaion herri honetan?

Garaia da gauzei euren zinezko neurria hartzeko. Euskal musikan mainstreama balego bezala ari gara, baina gure mainstreama jostailuzkoa da eta gure atrofia kontuan hartzea ahazten zaigu. Niretzat arrakasta zuk zure bidea egin eta jendea zure kantuekin zu beste musikari batzuen abestiekin emozionatzen zaren gisan emozionatzea da. Kontziente naiz talde bat oso ezaguna egiten denean, hedabideetan asko agertzen denean, errezelozko “berriz hauek!” ateratzen zaiola jendeari. Niri ere ateratzen zait. Horregatik asmatu behar duzu etengabe, bizirik sentitzeko. Iraun genezakeen beti kantu berak jotzen, abesti ezagunenen esklabo, zirkuitu beraren gatibu, baina horrek taldea oxigeno gabe utziko zukeen. Ezinbestekoa da bide ezberdinak urratzen saiatzea, erronka berriei aurre egitea, eta zure burua behartzea. Errespetua ez da beti jendeak entzun nahi duena joz irabazten, xaxatuz baizik. Taldeak behartu behar du publikoa, “hau egin nuen, hau eman nizun, baina orain beste hau da nire harrikada” adieraziz.

Arrakasta aipatzean zergatik ez da inor mintzo gibeleko lan eta balore artistikoaz?

Jendeak ez du lana baloratzen. Ez dakit ez ote garen talibanak gure kultura txiki honekin. Ados, euskarazkoa izaki kultura gutxitua gara, baina gutxizalea ere bai batzuetan, eta gutxieslea askotan. Hori oso tristea da. Erraza da arrakasta jendeak nahi duena egiten dugulako biltzen dugula esatea, edo balizko mainstream euskaldunean surfeatzen dugula pentsatzea, baina horrek euskal eszenari buruzko mamu faltsuak elikatu baizik ez du egiten. Dena eta edozer dianaren erdian jartzeko prest dagoen enfant terrible asko dabil bazterretan baina azken batean, musika egitea kantuak sortu, furgonetan sartu eta oholtzan izerditzea da. Beste guztia periferikoa da. Horregatik da niretzat artistaren anbizioa positiboa, hobetu nahia baita, etengabeko ikasketa honetan urrats bat harago emateko ahalegina. Hori da musikaren magia. Baina ez, gurea izango da anbizioa gaizki ikusita dagoen lanbide bakarra. Gure gutxizaletasunari esker, eroso gaude gure txikitasunean, eta orain dela 25 urteko arazoei egozten dizkiegu erruak. Hortxe gabiltza gure branka txikiekin akuarioan gustura, A-8an bira egiten, itsasora irten nahi duenari buruz gaizki esaka. Eskertuko nuke beste askok akuarioko errege izaten saiatu beharrean itsasora irteteko ahalegina egingo balute.

Gure akuarioan, desagertutako taldeak dira errege. Zergatik?

Gaur egun inongo kasurik egiten ez zaion talde bat bananduko balitz, hemendik hamar urtera “horiek bai zirela!” esango litzateke. Horrek nazka ematen dit. Taldea desegiten denean sekulako negar eta lanturuak entzuten dira eta jotzen zuten bitartean 80 lagun zeuden  kontzertuetan. Batetik ez ditugu gure artistak ezagutzen, eta bestetik 80ko hamarkadarekiko dependentzia izugarria daukagu. Oraindik inork ez du hitz egin 90eko hamarkadaz. Orokorrean, musikalki oso kontserbadoreak gara. Nostalgia eta dinosauroen artean bizi gara. Dinosauroak beti izango dira dinosauro eta beti mugituko dute jendea. Amorrua ematen dit agian Berri Txarrak dinosauro erdi-gazte erdi-zahar bihurtu dela pentsatze hutsak, baina oso zaila da liga horretan sartzea. Oso tristea da hori. Horregatik poztuko nintzateke talde gazte bat etorri eta tronpetarik gabe ostikoa emango baligu denoi.

Tronpetarik gabe ostikoak ematea ez al da Berri Txarraken oinarrizko jarrera?

Disko berrian itsu-itsuan sinesten dudan esaldi bat dator: “Exijitzen ahal den minimoa pasioa da”. Taulara igotzean kantuak dira protagonistak, ez zu, ez zure irudia, ez argiak, ez diskurtsoak... Kantuek hunkitzen dute jendea, eta gure lanbidea zerbait bada, jendea hunkitzea da. Hunkitzea izan liteke plazera ematea, hausnarketarako esaldiak botatzea, baina batez ere, emozionatzea da. Itzuli dadila jendea etxera kontzertu aurretik ez zuen zerbaitekin, arnasbide batekin, une errepikaezina bizi izanaren zirraraz, edo besterik gabe, rockaren parte sentiturik. Periferiek prozesua aspertzen eta moteltzen dute. Talde bat sortu berri duten ezagunak etortzen zaizkit ze gitarra, anpli edo mikro erosiko nukeen galdetzera, eta ez dute ulertzen hori nire lehentasunen zerrendan atzean dagoela. Lehenengo kantuak egin behar dira, letrak, jo, gaizki jo, berriz entseatzera sartu... Horiek dira oinarrizko lehentasunak eta beste guztia periferia da. Guk hori beti izan dugu garbi. Oso talde musikala izan gara beti.

Musikala izateak etengabe arriskuak hartzea esan nahi du?

Niretzat, rockak arrisku puntu hori galtzen duenean interesgarria izateari uzten dio. Rocka eta arriskua oso lotuta daude. Guri metalaren indarra, punkaren jarrera eta pop-aren melodia gustatzen zaizkigu, iturri askotatik edaten dugu, eta espektroa zabaltzeak ortodoxia eraisteko balio du. Zuzenekoa ere beti da inkognita bat. Horregatik aldatzen dugu aldiro kantu zerrenda. Kontzertua baino ordubete lehenago egiten dugu, gure teknikariak oso urduri jartzen dira, baina alde kamaleoniko horrek bizirik mantentzen gaitu. Esaterako iaz, bi-hiru astetan Ibarrako Gaztetxean, Donostiako Kursaalen eta Hellfest-en (Europako metal, punk eta hard core jaialdi handienetakoan) jo genuen. Bira berean ari ginen, kontzertuek ez zuten elkarrekin zerikusirik izan, hiru kantu zerrendak oso ezberdinak izan ziren, baina ez zen ezer pasa. Arriskua musikaren misterioaren parte da.

Zure letrek ere ez dute misteriorik falta. Testuinguru argietatik xenda lausoetara abiatuzalea zara.



Kantua entzuleak borobildu behar duela sinesten dut. Kantua errekatxo bat da, letragileak harriak jartzen ditu, eta norberari dagokio koska batetik bestera jauzi egitea. Ni harriak jarrizalea naiz, baina ez eskatu zure partez salto egiteko. Hori hala, gerta liteke ustez kantu politikoa idatzi eta entzuleak maitasun abestitzat hartzea. Edo alderantziz. Interpretazio ireki horiek oso aberasgarriak dira kantuarentzat. Kantua oso itxia dagoenean, edo letra oso nabarmena denean, bai denboran bai emozio-bideetan, oso ibilbide laburra izaten du. Horregatik, azken urteetan letrak dira nire buruhauste handiena. Kantu bat sortzea ez zait hainbeste kostatzen, baina letra batekin gustura geratzea bai. Ez dira alferrik denboran irauten duten kantuak letra onak dituztenak. Suposatzen da rockak berehalakotasuna behar duela, filosofatzeko tarte estua duela, eta nekeza da rock kantu baten baitako poetikotasunaren neurria bilatzea. Nik ez dut nire burua kronistatzat, baina inportantea zait musikak erantzun bat ematea bere garaiari. Era berean, Bide Ertzean-ek dioen bezala, “gaur ez daukat manifesturik”, eta maitasuna, maitasun eza edo bakardadea bezalako gai unibertsalei buruz aritzeko beharra sentitzen dut. Hori bai, Berri Txarrakekin holako kantuekin bakarrik disko bat egitea aukera galdua irudituko litzaidake.



Aro zaharretik irten eta berrian sartu gabe, selfy-ak egin eta egin, aukerak galtzeko moduan gaude?


Anaia Handi etengabeko honek magia puntu bat kendu dio musikari. Inprobisaziorako gogoa ahitzen du momentuan otu zaizun txorakeria munduaren erakusleihoan zintzilikatu dezaketela jakiteak. Edo alderantziz, talde baten zain zaude eta bart Kopenhagen eman zuten kontzertua ikus dezakezu, zer argiteria erabili zuten, zer kantu jo... Bizi dugun zapping aro honek dena jarri digu eskura, baina arreta galarazten digu. Atxagak dio ez dela aro onena literaturarako, dena oso azkar doanez jendeak ez daukala pazientziarik liburukote bat irakurri edo blog bat jarraitzeko. Hori musikari aplikatzen ahal zaiola dirudi, baina niri bost. Baliteke zaharkitua gelditzea, baina nik sinesten dut diskoan, kantuen bilduman, eta lan bat entzuteko 45 minutu ez badauzkazu, zuretzat kalte. Internetekin jendeak kristalezko bola bat zeukala zirudien, baina aho handiz eta ziur hitz egin duen jendea ipurdi-bistan utzi du denborak. Adibidez, gure testuinguruan, single bakarra duen talde batek egin dezake bira bat? Joan zaitez kontzertu batera eta kanta bakarra jo, ea zer gertatzen den... Internetek ate guztiak zabaltzen dituela esaten denean, zenbateraino da egia txiletar batentzat zure kontzertu bat ikustea erraza dela? Zertarako balio digu demokratizazio eta horizontalizazio horrek, Spotify-en Lisabo jarri eta ez bada agertuko? Doakotasuna frenatzeko modurik egongo ez denez hemendik 20 urtera musika oparituko dela diote batzuek. Gaur egun ere diskoa kontzertuak eman ahal izateko aitzakia baizik ez dela entzuten diet askori. Ez dut ulertzen. Niretzat disko bat oso gauza serioa da. Ados, rockak zuzenekoetan hartzen du zentzua, baina niretzat disko bat ez da sekula zuzenean jotzeko aitzakia izango. Horregatik diot, niretzat etorkizuna gaur gehi gaur gehi gaur... dela.


Gaur gehi gaur gehi gaur... 20 urte bete ditu Berri Txarrakek.


Ez genuen ohiko bilduma lana egin nahi. Ez gara sekula oso atzera begira jarrizaleak izan. Eman dugun urrats bakoitza baloratzen dugu, baina aurrera begira beti. Horregatik eman dugu gure 20. urteurrena disko berri bat konposatzen, lan berezi bat prestatzen. Hori da gure arnasa. Aldi berean, egin dugun ospakizun biratxoan, harrituta geratu gara etorri den jende saldoarekin, kantu zaharrak berreskuratzea baimendu diegu gure buruei, eta denboraren joanak dakarren puntu generazionalaz ohartu naiz. Izugarria da jendea kantuen bitartez bere bizitza lotzen sentitzea. Orduan, ulertzen duzu zergatik duen rockak hain lotura zuzena nerabezaroarekin. Lehenengo maitasunaren zirrarekin oso lotuta dagoen zerbait da rocka, ezin da etengabe sentitu, eta horregatik ez dira sekula oso lagun onak izan zahartzaroa eta rocka.

Nortasun agiria: Gorka Urbizu
1977ko maiatzaren 31n sortu zen Lekunberrin. Txikitan, pianoa eta esku-soinua jotzen ikasirik, 14 urterekin Nahita Nahiez taldean teklatu jole hasi zen. 1994an, Berri Txarrak taldea sortu eta bertako kantari eta gitarra-jolea da geroztik; zortzi disko (bederatzigarrena azaroan kaleratuko dute) eta DVD bat kaleratu dituzte. Bestalde, kolaborazio andana egin du, eta Peiremans eta Katamalo proiektuen parte izan da.
Off the record: Tabernan
Itxita dago taberna. Metatutakoetatik hiru aulki eta mahai bat akomodatu, eta dantzan hasi dira hitzak. Bira osteko hamar eguneko gaixoaldia pasa eta disko berria labean sartzen harrapatu dugu Gorka. Elkarrizketa pertsonal bati ezetz esateko garai onenean. Alabaina, letra kantuaren aldarteari nola, senez egokitzen dizkie hitz eta irudiak ideiei. Ez du hanka-sartzearen kerik nahi, baina ez dio uko egiten arriskuaren suari. Oholtzako jarrera dakar grabagailu aurrera: izerditu dezala hitzak eta hitz egin dezala izerdiak. Segidarik gabeko trenbidean argazkiak egin, krimenaren arrastoak ezabatuko balitu legez aulkiak eta mahaia metatu, eta herrirantz doan gibeleko bide atarian agurtu dugu elkar. Tabernak itxita jarraitzen du. Laster zabalduko dute".


"www.argia.eus"                    
Sustrai Colina                     
2014-10-19                    
(laburpena)                    



2014-10-26

Garde-Ansó


Los representantes roncaleses, junto a los de Ansó, ataviados con trajes típicos, en el acto de la Junta de San Miguel.






















"La Ermita de Nuestra Señora de Puyeta en Ansó
fue, este fin de semana, escenario del encuentro de la Junta de San Miguel,
una tradición recuperada recientemente que rememora
como los antepasados de estas zonas discutían,
negociaban y pactaban cuestiones relativas a pastos, ganados, mugas, etc,
aunque hoy ya se tratan temas de actualidad.

Por parte del Valle de Roncal acudieron a la cita
José Javier Echandi Sarries (alcalde de Garde);
Marcos Ureña Marco (concejal de Garde); Ricardo Galán (concejal de Garde);
Fernando Hualde Gállego (concejal de Isaba);
Alfredo Cabodevilla Munarriz (alcalde de Roncal)
y José María Baines Conget (alcalde de Urzainqui).
Por parte de la Mancomunidad Forestal de Ansó-Fago
asistieron Félix Ipas Barba (alcalde de Ansó);
Sebastián Pérez Navarro (concejal de Ansó); Marimar Mendiara Barcos (concejal de Ansó);
Julio Bóscolo Wittmer (concejal de Ansó) y Jesús Lain López (concejal de Ansó).

Los temas que se abordaron en la sesión fueron varios.
Por un lado se trató el conflicto generado en el puerto de Ezkaurre
por parte de un ganadero roncalés.
Félix Ipas explicó la situación que se está viviendo
a causa de la presencia de un rebaño roncalés en el término de Ansó,
cuyo propietario no respeta las mugas,
explica que han tenido que retirar todas las ovejas
por haberse entremezclado con rebaños ansotanos
con el consiguiente trabajo de bajarlas del puerto y separarlas.
Las autoridades del valle del Roncal dieron el apoyo al valle de Ansó.
Se habló de la posible comparecencia ganadera de las dos partes y citarles a una reunión.
A iniciativa de los roncaleses se lanzó la propuesta
de ampliar el servicio de Voy y vengo a Ansó,
teniendo en cuenta el número de roncaleses que acuden a las fiestas de Ansó,
y el número de jóvenes ansotanos que acuden a las fiestas de los pueblos roncaleses.
Por segundo año consecutivo se volvió a hablar de la posible presentación pública
del Tributo de las Tres Vacas en Aragón.
Félix Ipas puso de manifiesto el desconocimiento generalizado
que sobre esta ceremonia existe entre los aragoneses,
y explica que ya se ha hablado en Jaca y en Huesca
de cara a presentar el Tributo ante los medios de comunicación
con la presencia de ansotanos, roncaleses, y baretoneses.
Por parte del Roncal, Fernando Hualde expone la necesidad
de poner en valor esta ceremonia".


"Diario de Noticias de Navarra"                        
7-10-2014                        
(resumen)                        




2014-10-25

Zarrakaztelu 2015

















"Carcastillo-Zarrakaztelu volverá a tener Día del Euskera en 2015.
Tras tres años de paréntesis, la voluntad era firme
esta vez y faltaba sobre todo determinar la fecha.
Será el sábado 2 de mayo del año próximo.
Así se decidió en la reunión realizada ayer viernes en la Biblioteca,
donde comenzó ya la discusión sobre las posibles piezas del programa
e iniciativas diversas que se presentaron.

Aprovechando la presencia en la reunión de 18 euskaltzales,
se decidió también inciar los trámites para constituir formalmente
una asociación para el fomento del euskera en Carcastillo".


"gerindabai.blogspot.com"                
18-10-2014                
(resumen)                


2014-10-24

Altsasu: arte azoka























"Gaur zabalduko den erakusketan 26 artista sakandarren eta 14 gonbidaturen lanak ikusteko aukera izanen da.Lastailaren 17tik azaroaren 2ra, astegunetan 18:30etik 21:00etara eta domeketan 19:00etatik 21:00etara Altsasuko Iortia kultur gunean.

Sakanako artisten erakusleiho eta salmenta espazioa izateko sortu zen duela bi urte Altsasuko Arte Azoka. Haiekin batera, ibarretik kanpokoak diren egileen lanak ere izaten dira. Aurten 40 bat guztira, 26 sakandar eta 14 ibarretik kanpokoak. Lehen edizioan 28 izan ziren eta pasa den urtean 31. Iortia kultur gunean ikusgai izanen diren obren egileetako batzuk aski ezagunak dira, beste batzuk bidea egiten ari dira. Artebide deiturapean bildutako Altsasuko artista talde baten ekimenez antolatu da, atzera ere, Arte Azoka.

Erakusketa koloretsua osatu dutela esan digute antolakuntza taldean dauden Manoli Arregik eta Koldo Arnanzek. Hainbeste artisten artean adierazpide eta teknika ugari ikusteko aukera izanen da: marrazkia, pintura (olioa, akrilikoa, akuarela, konstruktibismoa), grabatua, teknika digitala, eskultura, zeramika, instalazioa eta bideoa. “Arte Azokaren aberastasuna hori da, estilo aniztasuna dagoela” azaldu du Arnanzek.

Esportagarria
Sakanako sortzaileen lanak biltzen dituen erakusketa ibarretik kanpo beste nonbait erakusteko aukera ere aztertu dute antolatzaileek. “Udalarekin hitz egin dugu eta pauso txiki batzuk eman ditugu”. Antolatzaileek web orria ere sortu dute, Interneten Altsasuko Arte Azokak aurkezpen txartela izan dezan: www.arteazoka.webnode.es. Web orriaren lotura beste kultur etxeetara bidaliko dute, erakusketa batetik bestera mugitu ahal izateko.

Ildo horretan lehen urratsak egin dituzte eta bide bat zabaltzea espero dute. Arnazek nabarmendu digunez, “Euskal Herrian ez da eskualdeko artistak biltzen dituen azokarik antolatzen. Sortu den lehenengoa da, eta ibarreko sortzaileen lanak batean eta bestean erakusteko modua da. Lana egina dago”. 

Esperientzia
“Artistek euren lanak jarri eta jendeak ezagut ditzan” nahi dugu, esan digu Arregik. Antolatzeko aurreneko hartu-emanak garilean izan zituzten. Agorrila akaberan aurreneko bilera egin zuten eta sortzaileek Altsasuko festetarako parte hartuko zuten esan behar zuten. Kanpoko artistei gonbitea ere bitarte horretan egiten diete.

Dagoeneko hirugarren urtea denez, sortzaile sakandarren artean erreferentziazko data bihurtu da. “Batzuek erakusketarako propio sortzen dute. Beste batzuek egindako lanak ekartzen dute” zehaztu digu Arregik. Dagoeneko hainbat arlotan esperientzia hartu dutela azaldu digute Arregik eta Arnanzek. Erakusketaren muntaia da arlo horietako bat. “Aurreneko urtean azokan dena pilatua zegoen. Joan den urtean aire gehiago eta askoz egokiago zegoen, jendea pozik gelditu zen. Aurten hobetzen saiatuko gara”, esan digu Arnanzek.

Azoka
Gaur, 19:00etan, erakusketa mustu eginen da. Orduan erakusketa eta egileak ikusteko aukera aparta izanen da. Bestalde, igandean, 10:00etatik 15:00etara eta 19:00etatik 21:00etara zabalik izanen da Arte Azoka.

Azoka den aldetik aurreko urteetan zerbait saldu dela esan digute antolatzaileek, “gutxi, baina bai”. Arregik azaldu digunez: “igandean Iortia kultur gunearen eta udaletxearen artean dagoen parketxoan zenbait artistek euren salmenta mahaiak jartzen dituzte. Han euren lanak, obra txikiagoak, merkeagoak, salgai jartzen ditu. Han saltzen da”.  Eguraldi ona egiten badu aurten ere han jarriko da artisten azoka izanen da eta handik Altsasuko Arte Azokara sartzeko aukera ere izanen da.

Parte-hartzaileak
Sakandarrak
Txuspo Poyo, Mikel Okiñena, Koldo Arnanz, Helena Santano, Carlos Rivera, Sagri Mauleon, Manolita Thunders, Chuffi, Morkots, Jokin Kale, Itziar Nazabal, Miren Ustarroz, Bidatz Razkin, Jule Kosta, Itxaso Alzelai, Beatriz de la Vega, Ana Goikoetxea, Angel Antonio Agirre, Argiñe Berastegi, Estibaliz Garcia, Maider Perkaz eta Jartur. Azokan aurreneko aldiz erakutsiko dute: Maite Migelek, Lali Burgoak, Rosa Arnanzek eta Josu Barandiaranek.

Artista gonbidatuak
Fernando Teixador, Lea Contestabile, Primorosa Cesarini, Helena Gonzalez, Orfila Galeria (Madril), Ernesto Luzuriaga, Arte Bruto eta Rafael Landea.

Hitzaldia
Helena Gonzalez da Arte Azokako artista gonbidatuetako bat. Bilboko Zubietxe tailerrean arte-terapeuta da eta hilaren 31n Altsasura etorriko da, 19:00etan, hitzaldia emanen baitu Iortia kultur gunean. Arte sistematik kanpo dagoen “arte gordinari” buruz hitz eginen du".


"www.guaixe.net"                 
2014-10-17                  
(laburpena)                  




2014-10-23

Oberena: txistu, fanfarre



 Musikari eske dabil Oberena fanfarrea


Musika tresnarik jotzen dakien jendea erakartzeko kanpaina abiatu du Oberenak.
Fanfarrea osatzea da helburua.
La fanfarre Oberena ha comenzado una campaña para captar nuevos miembros.
El objetivo es completar la fanfarre.


Txistua, alboka, perkusioa, akordeona, biolina, biola, tronpeta, klarinetea, tronbona... zernahi musika tresna jotzen dakiten lagunak behar ditu Oberena fanfarreak. Horretarako, kanpaina abiatu du, eta hainbat tokitan kartelak paratuko dituzte, baita sare sozialen bitartez ere. Fanfarrean parte hartu nahi duenak dantzaoberena@gmail.com helbidera idaztea baizik ez du. Asteazkenetan biltzen dira entseguetarako, 20:00etan.

Oberena fanfarrea 2012ko abenduaren 3ko emanaldian.
Txistu, alboka, percusión, acordeón, violín, viola, trompeta, clarinete, trombón... cualquier instrumento tiene cabida en la fanfarre Oberena. Por ello, y con el objetivo de completar el grupo, ha comenzado una campaña para captar nuevos músicos. Pondrán carteles en algunos puntos y también se hará un llamamiento por las redes sociales. Quien quiera apuntarse solamente debe escribir a la dirección dantzaoberena@gmail.com. Los ensayos son los miércoles a partir de las 20:00. 



2014-10-21

Lesaka: Bertso zikloa


Joan den urtean bezala, Basurdeko gaztain jatearekin bukatuko da bertso zikloa. Iaz Egaña eta Arzallus aritu ziren kantari, aurten Sustrai Colina eta Jon Maia.
Joan den urtean bezala, Basurdeko gaztain jatearekin bukatuko da bertso zikloa.
Iaz Egaña eta Arzallus aritu ziren kantari, aurten Sustrai Colina eta Jon Maia. 



















"Usotarako ez ezik, bertsotarako garaia ere izanen da udazkena Lesakan.
Izan ere, Bortzirietako Bertso Eskolak, Lesakako Udalaren
eta Bortzirietako Euskara Mankomunitatearen laguntzaz, Bertso Zikloa antolatu du.

Urriaren 25ean, larunbat arratseko 8etan
“Bi bala” bertso musikatuak izanen dira Harriondoan.

Azaroaren 1ean, hitzordu bikoitza izanen da.
Alde batetik, 17:00etan Andra Mari erresidentziako ohiko saioa eskainiko dute
bertso eskolako kideek eta 23:00etan Lesaka eta Iurretaren arteko bertso desafioa
eginen da Haizegoa ostatuan.

Azaroaren 8an, azkenik, gaztain jatea eginen da Basurden 20:00etan hasita.
Sustrai Colina eta Jon Maia ariko dira bertsotan, Josu Goikoetxearen gidaritzapean.
Txartelak 5 eurotan daude salgai".


"Ttipi-Ttapa"                        
2014-10-14                        
(laburpena)                        



2014-10-20

20 de octubre de 1620


"Tal día como hoy, pero hace 394 años,
un rey francés, tras realizar una invasión militar,
publicó un edicto por el que decretó
que la parte de Navarra
que sus tropas acababan de ocupar por la fuerza
pasaba a ser Francia.

Hablamos del asfixiante, angustioso e injusto
fin de la independencia de Navarra,
un Estado europeo pirenaico pacífico
que fue reconocido internacionalmente
al menos entre el año 824 y dicho 1620,
y cuyas autoridades parlamentarias
defendieron de manera unánime,
pero en vano por su inferioridad en las armas,
frente al creciente poderío violento
de España al sur y Francia al norte.

En dicho edicto del conquistador, además,
se recoge la imposición oficial de la lengua francesa
a nivel administrativo, por escrito,
sobre las que se hablaban en Navarra
y que a día de hoy apenas sobreviven.

De igual manera, por los mismos días del edicto,
el rey francés cerró la universidad navarra,
para inmediatamente abrir otra
con diferentes profesores de muy distinta ideología.

En la actualidad las tierras navarras históricas
están divididas entre varios departamentos franceses
y diversas provincias españolas,
sin que exista ningún protocolo legal entre ellas
que establezca ni mencione su milenaria unión".


2014-10-19

Mutil dantzak


"Aurten ere Santiaoak ospatu dira Elizondon eta inoiz bezain animatuak izan dira, batez ere mutil dantzaren inguruko zalapartengatik. Denek badakigu, bere izenak dioen bezala Mutil dantzak mutilen dantzak direla eta betitik Baztanen halaxe dantzatu direla. Berriki, neskak ere dantza tradizionale horretan parte hartu nahirik, talde bat montatu dute eta bestetako dantza lerroetan, mutilak bezala, dantzan ari dira.
Gauzak halaxe izan balira, arazorik ez litzateke egongo, bainan saltsak bere perrexila badakar eta giroa pil-pilean dago.

Baztango herri gehienetan eragozpenik ez dago eta neskak mutil dantzetan aspaldi parte hartzen dute, Elbete eta Elizondon ezik.

Elbeten, Hondarribiko urratsak segituz, talde berezi bat montatu omen dute, karteletan hala agertzen baita eta kanpotik dantzaldi pribatua dirudi. Pribatua, noski, baina herriko plazan eta kanpoko gizonak soilik onartzen dituenak. Pribatu xamarra beraz, edo agian erabat publikoa.

Elizondon gauzak okerrera doazela iduritu arren, dantza mixtoaren aldekoak gerlatxoa irabazi dute, agian Udaletxean Bildu poderean dagoelako, ean noiz arte.

Pentsa noraino doazen arazoak, herriko txistulari bandak Elizondoko plazan ez duela jo nahi eta alkateak Arizkun eta Erratzuko txistulariak ekarrarazten dituztela. Santiao patroi egunean gizon mutildantzari ohiak plazara ez dira agertzen ere eta bat-bateko agerraldiak egiten dituzte, herriko beste plazetan, hori, nesken aldekoak ez badaude jakinaren gainean, bertara agertzeko eta dantzan lerrokatzeko. Azken boladan, toki pribatuetan dantzan aritu izan dira, hau da Ana Mari Marin margolariaren jardinean. Horren inguruan,irainak, laidoak, bultzakadak… Irun eta Hondarrabi dirudi.

Gai honetaz idaztea dagokit, orai berroigoi urte dantza munduan murgilduta nagoelako, bai txistulari gisa, baita era Begiraleak dantza taldearen zuzendari bezala eta harropuzkeritan erori gabe, zertaz mintzo naizen badakit, aspaldiko mutil dantzaria naizelako gainera.

Halaxe, ni bezalako askok euskal tradizioaren aintzinamenduaren lekuko izan gara, bai dantza taldeetan, non, betiko mutilen dantzak, neskaratuak izan diren ( Uztai dantzak, Agurrak, sagar dantza, Mutxikoak, eta orai ere Xiberuko dantzak, dantzari mutilak eskas direlako). Eskerrik, denek badakigulako ere neskik gabe dantzen transmisioa benetan desager daitekeela.

Gehienetan, sasi tradizio horien defentzaileak, kultura inguruko zerbaitera lotzeko aitzakia aurkitzen baitute horietan, askotan euskara galdu dutelako (Elizondo), seme alabei gure hizkuntza ez dietelako erakutsi eta euskal kultura erabat arrotza dutelako. Gehienetan ere eskuindarrak dira, fededunak, besteen egiteko moldeak soilik politikoak eta iraultzaileak direla pentsatzen dutenak. Honek ez du esan nahi politikarik ez dagoenik afera honetan, ez eta ere alardearen asuntoan, bainan azken hau ez da garrantzitsuarena, gizon eta emazteen berdintasuna baizik.

Behar bada arrazoinez, ez baitakit, batzuek erantzungo didate, beste arlo garrantzitsu batzutan eska daitekela berdintasuna, xumekeri horietan erori gabe. Agian ! Baina Irun eta Hondarribian ospatzen diren militar arloko desfileak, urtean behin ospatzen dira, patroi egunean soilik. Mutil dantza ez da berdin, eguneroko gauza baita, urtean zehar, Baztango hamabost herrietan dantzatzen dena, Baztandarren biltzarrean, auzoetako jaietan… oro har uretan hogei bat aldiz, beraz eguneroko bizian sarturiko dantza da. Elizondo eta Elbeten ezik, horixe ongi ulertu dute eta normaltasunez ari dira dantzan emazteak, zergaitik ez horietan? Atzerakoiak direlako? Sasi hiriburua eta bere auzokidea direlako? Bi herri erdaldunenak izan direlako? Besteak baino adituagoak direlako, ala hala uste dutelako.

Begira, euskal tradizioak aurrera joan behar du baina gure gizarteari egokituz. Pentsa zer litzateke euskal kantua arren abesbatzak soilik balira, ez litzateke euskal musika modernorik, ez andre bozarik, agian, aldiz erdaldun ainitz.

Herri hauteskundeak bi urteren buruan dira, dudarik gabe afera honek Baztanen bere eragina izango duela. Agian arazoa konponduko den eta denak batean dantzatuko duten. Zalantzan nago".


"www.kazeta.eus"                 
Xabier Soubelet                 
2014-9-2                 




2014-10-18

Beire: Arqueología




























"El Gobierno de Navarra aprobó el 2 de octubre de 2013
la declaración de Bien de interés cultural
de la zona arqueológica San Julián, de Beire.

El asentamiento en esta zona se inició en el siglo I d.C.
en el entorno de la calzada romana que unía Cara y Pompaelo.
En esta época fue una destacada 'villa' o asentamiento rural,
con numerosos elementos constructivos
y detalles de vida acomodada, como reflejan los mosaicos.
Continuó su actividad hasta la Edad Media,
en que se instaló la ermita que da nombre al lugar.

La zona fue conocida en los años 70 del siglo pasado,
pero fue definitivamente catalogada en 2004.
En 2012, con motivo de las obras del sector IX
de los regadíos del Canal de Navarra,
se descubrieron las termas de la 'villa',
con dos piscinas y habitaciones con sistema de hipocausto
(circulación subterráneo del calor) y mosaico.
Este descubrimiento motivó la reserva de terrenos para conservar el yacimiento,
y su propuesta para la declaración como Bien de interés cultural".



"http://gerindabai.blogspot.com"                     
3-10-2013                     
(resumen)                     


2014-10-16

Perkain


"Gure historian badira pertsonaia asko errealitatearen eta mitoaren artean murgildurik iristen zaizkigunak. Horietako bat Jean Martin Inda , Perkain deitua, daukagu. Pilotari bikain eta entzutetsua izatera iritsi zen Perkain Nafarroa Behereko Alduden herrian, Zamukegi auzoan, sortu zen 1760-1770 urteen artean. Sortze datari buruzko agiririk topatu ez badugu ere, Perkainek jokatu zituen partidetan oinarriturik, badirudi XVIII. mendeko aipatu seigarren hamarkadan jaio zela. Perkain ezizena bere sortetxetik zetorkiola dirudi, Perkainea edo Perkainenea izeneko etxetik, hain zuzen, euskaldunon artean horren ohikoa den bezala.

Frantziako Iraultzaren ankerkerietatik alde egin nahian, Nafarroa Garaira igaro zen, Baztan aldera, eta 90.eko hamarkadan famatua egin zen pilotari gisa jokatu zituen partida gogoangarriengatik. Perkain laxoan aritzen zen, gaur ia galduta dagoen modalitatean. Egun Baztanen jokatzen da, gehienbat. XVIII. mendean laxoa zen Euskal Herrian gehien jokatzen zen pilota jokoa. Lau lagunez osaturiko bi talde aritzen ziren aurrez aurre, gaurko tenisean bezala, baina bi taldeen artean ez zen inolako sarerik jartzen. Pilotariek eskularru berezi bat erabiltzen zuten, laxoa deitzen zutena. XIX. mendean laxoa gibelatzen joan zen, eta gaur ohikoak ditugun joko modalitateak sortu eta zabaldu ziren.

1.- Oiartzungo partida.-

1796ko urriaren 18an sekulako partida jokatu zuen Oiartzunen. Ikus dezagun horren inguruan dokumentaturik daukaguna. Ematen duenez, ordurako Perkain pilotari biziki ospetsua zen Euskal Herri osoan. Oiartzungo partida hori aspaldian zeukaten hitzartua urriaren 18ko goizeko 8etan jokatzeko. Jendea partida ikusteko eta apustu ikaragarri handiak egiteko irrikan zegoen, hori dela eta, Migel Barkaiztegi Gipuzkoako ahaldun nagusiak galarazi zuen.

Eguna iritsi zen eta hitzartutako orduan Perkain Oiartzungo frontoian azaldu zen. Berarekin batera Ximun Nafarra zihoan. Oiartzungo ordezko alkateak debekua oroitarazi zion, baina frontoia gainezkatzen zuen publiko handiaren presiopean, beste partida bat jokatzeko baimena eman zion, baita 30 dukateko apustuak egiteko aukera ere, horixe baitzen foruek holakoetarako baimentzen zuten gehienezko diru kopurua. Perkainek ez zuen proposamena onartu, baina ondoren, akordio batera iritsi ziren. Hitzartutako partida bertan behera utzi behar izan zuten, baina horren ordez, beste partida bat jokatzeko aukera atzeman zuten, eta bitxia bada ere, lehen partida hartan jokatu behar zuten pilotari berberekin. Eta horrela jokatu zuten. Alde batetik, Perkain, Ximun Nafarra, Goizuetako bat eta laugarrena andoaindar bat. Bestetik, Arantzako Estudiantea, Txintxoa, saratar bat eta Toloxa donostiarra. Agirietan azaltzen denez, partida hura izan zela eta, Oiartzungo ordezko alkateak emandako baimena justifikatu behar izan zuen agintarien aurrean.

Ikusten ahal dugun bezala, Perkainek bazuen ordurako pilotari ospe handia. Lapurdin eta Baxenafarroan izugarri maitatua zen eta heroi handitzat zeukaten. Zehazki ez dakigu nolako itxura zuen. Batzuen ustez luzea eta argala zen beste askoren aburuz, berriz, ttikia eta sendoa. Batzuek baserritarra zela zioten, zurgina zela besteek. Beraz, ez dugu Perkainen itxuraz eta bizibideaz datu zehatzik. Hori bai, Azantza lapurtarrarekin eta Gurutxet “Ezkerra” mitikoekin jokatu zituen partidak aski ongi ezagutzen ditugu.

2.- Perkain eta Azantza Donapaleuko errebantxan.-

Badirudi Perkainek izan zuen aurkari handiena Azantza lapurtarra izan zela. Jakin badakigu gutxienez bi partida handi jokatu zituela Azantzaren kontra. Horietako batean lapurtarrak eta nafarrak aritu ziren aurrez aurre norgehiagoka bizian. Bederatzi urte lehenago Donapaleun jokatu zen partida batean lapurtarrek nafarrak garaitu zituzten eta geroko bigarren partida batean Perkain buru zuen laukote nafarrak sekulako errebantxa hartu omen zuen. Bada bertso bilduma bat, Perkainen Kantua edo Perkain eta Azantza deitua, horren berri ematen diguna: Piarres Harizpe apez lapurtarrak egin zuen.

Horra hor: Norat joaiten zira zu adiskidea! / Donapaleura dut ene segida. / Urreño bat deramat, bertze baten bila, / baldin lapurtarrak jalgitzen badira. // Lapurtarrak jin ziren trebesak doblezka, / banitatearen orde bazuten nobleza; / Galdu duen gaixoak kontsidera beza / ez dela egun oroz lapurtarren besta. /// Azantzako semea nik ez dut mendratzen / bere parerik ez du pilota botatzen. / Bainan Perkain hori ez zuen lotsatzen, / plaza guziarentzat bera aski baitzen. /// Zazpi joko zituzten, guk bederatzi, / halere lapurtarren plaza ez zen aski, / has berrian bezala trebezian beti, / urguluz nahi zuten partida irabazi. /// Amikuzeko duzu Donapaleu / hango ezpada ere hurbil darraio. / aldudiarrak eta ainitz gehiago / handik ari zeraizkon dihuru karraio. /// Orai betetzen ditu bederatzi urte / Baigorrin trufa hunik egin zinaukuten, / gure amen sariak juan zinituzten / errebanjak baitiago hor, konpon zitezte. /// Lapurtar jaunak, orai zuek zer zaizue / Monedako Etxea hurbilxko duzue / eskasten bazaitzue horra joan zaizkete / ukaiten baduzue harturen duzue. /// Ehun urte galdu tuzte, gastuak bertzalde / Hek ere nere ustez zerbait badirade / gizon bat aberatsa izanikan ere, / holako zimikoak senditzen dirade. /// Mainuak ur epelez, saldan oilaki / gorputzari plazerak nola egin badazki. / Antzar-ixterrak ere jan beharko ditik, / dirurik ekar zekotz Donapaleutik. /// Azantzako semea, gure Jaun Pierre, / mainuak hartu tzu bainan debalde / Akizko uretarat joan behar zirade / handik jiten zirenian beti prest girade. /// Azantzako semea, gure Jaun Pierre, / ez duzu berehala sinesten zuk ere, / baldin balinbaduzu aitzina kuraie / leheneko pilotan beti prest girade.

3.- Perkain eta Azantza Luhusoko pilota-plazan.-

Ahoz aho gure egunetaraino iritsi den beste kontakizun herrikoi batek Lapurdiko Luhuson Azantzak eta Perkainek aurrez aurre jokatu zuten partidaren berri ematen digu. Aipatu kontakizunean esaten denez, hasiera batean Perkain irabazten ari omen zen, eta mando baten gainean zen nafar batek honela oihukatzen zuen behin eta berriro: 300 libera Perkainen alde!
Inork ez zion apustua onartzen, hala ere, nafarrak segitzen zuen: 300 libera Perkainen alde! behin eta berriz oihukatzen.

Azantzak, nafarraren oihuez nardaturik, pilotakada bat bidali zuen mandoaren aurka, horrela nafarraren erorketa eragin zuelarik. Izugarrizko kalapita sortu omen zen. Une nahas haietan Azantzaren arreba batek: 1000 libera nire anaiaren alde! oihu egin omen zuen eta ikusleetako batek onartu. Perkain, hura dena ikusirik, izugarri urduritu zen eta azkenean, Azantzak partida irabazi omen zuen.

4.- Tolosako partida.-

Zehazki zein urtetan izan zen ez badakigu ere, jakina da Perkainek partida handi bat jokatu zuela Gipuzkoako Tolosan. Badira sei bertso horren berri ematen digutenak. Lehena “Bat zen Perkain zaharra” esaten hasten da.
Bertso honetan kontatzen denez, Perkainekin batera honen semeetako bat eta Kurutxet aritu ziren Azantza, Elhorga eta Haroztegiren aurka. Irabazle Perkainen taldea izan omen zen. Lehen bertsoak honela dio: "Bat zen Perkain zaharra / bertzea Haroztegi / Jaun hek bide zakiten / kozinaren berri; / Elgar frogatzeko untza bat edo, / ongi pentsatua duk / disimula hori!” Laugarren bertsoan, berriz, honela dio: Adios Probintzia, adios Lapurdi,/ Perkainekin pilotan ez daite liberti;/ Hirur erreinu huntan bera da nagusi / Azken partidaraino ez dute sinetsi!

5.- Aldudeko desafioa.-

Hauxe omen da Perkaini buruz kontatzen den istoriorik famatuena. Aldudetik alde egin ondoren Baztanen finkatu zuen bizitokia, eta han zegoela jakin zuen bere aurkari handia zen Kurutxetek Alduden jokatu behar zuen partida baterako desafioa egin ziola. Perkainek ezin zuen Iparraldeko lurraldeetara itzuli frantses iraultzaileak gibeletik baitzebilzkion. Hori dela eta, Perkainek baimen berezi bat eskatu zuen partida Alduden jokatu ahal izateko eta amaitzean Nafarroa Garaira itzuli ahal izateko. Aldudeko agintariek baimena eman omen zioten eta Perkain bere herrira bertaratu zen partida jokatzeko asmoz.

Hortik aurrera badira zenbait bertsio edo aldaera gertatu zena kontatzeko. Batzuek diote agintariek emandako baimena errespetatu zutela eta Perkain, Kurutxet garaitu ondoren, Baztanera itzuli ahal izan zela. Dena den, gehien zabaldu den bertsioaren arabera, horrela ez zela izan kontatu eta zabaldu egin da gehienen ahotik. Bertsio horren aldekoek kontatzen digutenez, Baionan ziren frantses agintari iraultzaileak ez omen zeuden prest Aldudeko agintariek eman baimena errespetatzeko, eta soldadu talde bat bidali omen zuten Perkain atxilotzeko. Aldudera iritsi zirelarik, Perkain 6.000 lagunez inguraturik topatu omen zuten. Denak Perkainen garaipena ospatzen ari omen ziren, eta soldaduak ikusirik, partida ikustera hurbildutakoak makilez armatu ziren eta Perkain mugaraino zuten eraman.

Zenbait tokitan kontatzen denez, soldadu taldea partida jokatzen ari zirela iritsi omen zen Aldudera. Soldadu-buruak partida bukatu arte ez zutela Perkain atxilotuko agindu omen zuen. Perkainek partida jokatu zuen eta Kurutxet garaitzeko azken tantoa eskas zuenean, pilotakada latza igorri zuen soldadu-buruarengana eta bertan hil egin omen zuen. Herritarrek gero lagundu omen zuten mugaraino.

6.- Perkain eta Harizpe marixala.-

Kontatzen denez, Perkain, zaharra zela, partida bat ikusten ari omen zen Baigorrin Harizpe marixalaren ondoan. Partida hartan Perkainen garaian baino handiagoak ziren eskularruz jokatzen ari ziren. Harizpek, hori ikusirik, honela galde egin omen zion Perkaini: Hire garaian horrelako eskularru handiak ukan izan bahitu, noraino bidaliko hukeen hik pilota? …eta Perkainek erantzun: Erratzuraino aisa bidaliko nikek! Gogora ekar dezagun Baigorri eta Erratzuren artean kilometro aunitz daudela eta bi herrien artean 1000 metro inguruko mendiak badirela.

7.- Perkaini buruzko bertso eta idatziak.-

Ikusten dugun bezala, Perkain pertsonaia historikoa izateaz gain, gure mitoetan ere bete-betean sartu zen, euskal heroien aldareetaraino iritsiz. Horrela izanik, ugariak dira Perkaini buruz egindako bertso eta idatziak. Ikus ditzagun:

a.- “Bat zen Perkain zaharra” 6 bertso Tolosako partida kontatuz.
b.- “Perkainen kantua” edo “Perkain eta Azantza” izeneko bertso bilduma, Piarres Harizpe (1854-1925) apez lapurtarrak egindakoa.
c.- “Perkain; drame sous la Terreur et dans le Pays Basque” (1903) izeneko kontakizuna, Piarres Harizpe apezak frantsesez egina. Aldudeko desafioa kontatzen du.
d.- “Perkain le basque” (1931) Pierre-Barthélemy Gheusik idatzitako opera. Jean Poueigh-ek musikatu zuen. Bordelen estreinatu zuten 1931n, eta Piarres Harizpe apezaren draman oinarritua dago.
e.- Pierre Topet-Etxahun koblakari zuberotarrak egin zuen “Pilotarientzat” izeneko bertso bilduma. Honela dio:

Bozkariozko besta huntan / Ohore Ama Eskual Herriari! / Gure izar gidari ona / Egun zirade, Baigorri! / Zure plaza handi maitagarrik / ederrez ez du parerik / Agur, agur, izar pilotarik! / Agur gogotik deneri! /// Egun Baigorrirat jin dira / Eskual Herriko haurrik baliosenak! / Gure hiru probintzietako / pilotari famatienak: / Badira gaztiak eta heiekin / adinak baztertu dituenak, / denek batian egin beharrez / familiarik goxoena. / Ahal oroz lagunt zazu, Ama. / Hoiek egun hasi lana! /// Nun zituztegu, Perkain, Otharre, / Larralde, Xilhar, Leonis, Xikito? / Ta zuekin zonbat bertzerik / itzali direnak bethiko! / Ez da denbora labur bat baizik / Gure plazetan jokatzeko. / Hoiek utzi etsenplu ona / ez dugu, ez, ahantziko / izanez denak gogo bereko, /ez da pilota galduko. /// Batasun berri bat, gazteak, / zuentzat egina hemen bada egun / Hortara bil zaitezte denak: / Hemen giratezke lagun! / Elgarrekilan joko zaharra / gorenetik altxa dezagun, / ta kaskoin gutaz jelos direnak / atxiki ditzagun urrun... / Atzo, bihar, hala nola egun, /
bego pilota eskualdun!

Perkainek historiaren mugak zeharkatu zituen pertsonaia dugu, mitora iritsi zen pilotari handia. Pastoral baterako süjeta hoberik ez genuke aisa atzemango".


"www.kazeta.eus"                 
Joseba Aurkenerena                 
2014-2-24                 


Oharra:
Iruñean "Perkain" jopilota, frontona izan genuen,
XX. mendean desagerrarazi zuten arte.
Halaber, aspaldidanik eta egun,
pilota munduaz arduratzen den "Perkain" denda
Labrit jopilota, frontona ezagunaren ondoan dugu.



2014-10-15

Azagra: pintura



Los artistas plasmaron su calidad en los lienzos


"El sábado 4 de octubre,
organizado por Bodegas Finca Manzanos y el Ayuntamiento de Azagra,
se celebró con un excelente nivel de participantes
el VI Certamen de pintura al aire libre ‘Villa de Azagra’
que esta localidad celebra cada dos años.

Resultaron ganadores, de derecha a izquierda,
Iker Mugarra (primer premio categoría ‘Rincones de Azagra’, 800€);
José Ignacio Amilivia (primer clasificado ‘Paisajes del vino’, 800€);
Julio Gómez Mena (segundo premio ‘Paisajes del vino’, 400€)
y Albert Sesma (segundo premio ‘Rincones de Azagra’, 400 €)".


"www.plazanueva.com"                     
8-10-2014                     
(resumen)                     


2014-10-13

Dicastillo-Deikaztelu: Biblioteca



Niños y niñas de Dicastillo, leyendo libros en el colegio público de la localidad. (M.G.) 



"Los vecinos y vecinas de Dicastillo van a poder contar en un plazo breve
con su primera biblioteca pública con sede fija,
que el Ayuntamiento está habilitando en la segunda planta de la casa consistorial.
El servicio se espera poner en marcha en los próximos meses
y va a contar con más de 4.000 referencias bibliográficas,

Entre otras procedencias, los fondos han sido cedidos
por las bibliotecas de Aribe y Errenteria,
así como por vecinos y vecinas y otras personas a título particular.
La nueva biblioteca se va a ubicar en el segundo piso del Ayuntamiento,
en el marco de una reforma completa
que ha llevado a cabo el Consistorio en esa zona del edificio.

La intervención se ha acometido con fondos propios y está a punto de finalizarse.
La nueva alcaldesa de Dicastillo, Inma Hermoso indicó que
“queríamos terminarlo para antes de Navidad pero no va a ser posible,
siempre sale algún imprevisto, pero será en los próximos meses”.
La primera edil añadió que “se ha empezado a colocar algún libro,
pero hay alguna balda que hay que arreglar, instalar otras, etc, estamos en ello”,
resumió la alcaldesa de Dicastillo.

En los mismo términos, su predecesora en el cargo y actual concejala,
Mª José Sagasti, recordó que “estamos muy ilusionadas con la biblioteca,
es la primera que tiene Dicastillo con sede fija,
aunque antes ya había habido otros intentos,
por ejemplo una biblioteca circulante”, recuerda Sagasti.

El servicio va a contar con tres salas y se complementará con otras dotaciones
como proyector y ordenadores.
Por el momento, el Ayuntamiento de Dicastillo no ha decidido
cómo se llevará a cabo la gestión del nuevo servicio.
“No sabemos cómo se hará, primero queremos terminar y colocarlo todo”,
resumió Inma Hermoso.

Las obras que se están llevando a cabo para instalar la biblioteca
se han completado con la habilitación de otra sala para talleres y otras actividades.
El proyecto ha incluido también la ampliación del archivo municipal,
la colocación de parquet flotante, renovación de ventanas, instalación de ascensor, etc.
Hasta ahora, esta planta ya se utilizaba para reuniones y otros usos,
aunque ahora se ha renovado".


"Diario de Noticias de Navarra"                          
7-10-2014                          
(resumen)                          


2014-10-12

Allo-Alu: Centro cultural


Nuevo centro cultural para los colectivos de Allo.

El Ayuntamiento rehabilita uno de los edificios de las antiguas escuelas
para trasladar buena parte de las actividades de ocio
y descongestionar el edificio consistorial.

Desde el 1 de octubre, los colectivos de Allo cuentan con nuevos espacios
para desarrollar sus actividades culturales.
El Ayuntamiento de la localidad ha rehabilitado uno de los edificios
del complejo de las antiguas escuelas; unas obras, de carácter integral que,
con un presupuesto de 82.000 euros, comenzaron en junio y terminaban hace unos días,
después de arreglar el acceso y el entorno.
El edificio, de planta baja más una, permite descongestionar
de actividades culturales y de ocio el edificio consistorial. 

El centro cultural alberga dos salas,
una inferior de 50 m2 insonorizada y otra superior de unos 100 m2.

[...] la intensa actividad que se desarrollaba en los locales del edificio consistorial
y el hecho de que se producen solapes de horarios,
llevó al ayuntamiento a buscar una solución.
“Pensamos qué hacer y vimos que el edificio de las antiguas escuelas era adecuado.
Tiene dos salas. La inferior, de unos 50 m2, donde hemos ubicado dos baños
y que la hemos insonorizado pensando en ensayos de la charanga
y otras actividades con música,
y la planta superior, con otra sala de unos cien metros cuadrados,
con espejo encastrado en la pared, para la realización de actividades físicas”.

Rico asociacionismo.

Sin usos estrictos por el momento, el nuevo edificio cultural permitirá,
asimismo, acoger conferencias y otro tipo de actividades.
“Comienza el uso de las instalaciones,
y el Ayuntamiento queda a la espera de las impresiones de los colectivos.
Está hecho para que sea utilizado, teniendo en cuenta, además,
que Allo tiene muchas asociaciones y todas son bastante activas”.
El complejo de las antiguas escuelas lo forman el edificio reformado,
propiedad del Ayuntamiento; otro similar, propiedad de la Iglesia,
y dos edificios más pequeños, lo que fueron en su día las casas de los maestros". 


"www.revistacallemayor.es"                           
6-10-2014                           
(resumen)                           


2014-10-11

"Euskararen Urtaroa"


"Egun eta bihar euskaraz hitza har". Mezu hau da, urrriaren 9tik 19ra iraganen den Baxe Nafarroako Euskara Urtaroko 3.edizioaren aktibitateen giltza. Aiziritze, Arberatze, Donapaule, Landibarre, Larzabale, Irisarri, Donazaharre, Behorlegi, Donibane Garazi edo Baigorriko herrietan guztiei pentsatutako aktibitateak antolatuak izan dira, denak helburu berdinarekin. Mattin Bachok, Baxe Nafarroako euskara garatzaileak adierazi du "euskararen erabilpenari lehentasuna eman nahi diogu eta batez ere, familietan hizkuntzaren transmisioa bultzatu nahi dugu". Horretarako, hamar egunetan zehar, mintzaldiak, erakusketak, dantza emanaldiak edo antzerkiak ikusteko parada izanen da.

Amikuze, Garazi-Baigorri eta Iholdi-Oztibarreko Herri Elkargoek Baxe Nafarroako mintzairaren erabilpena sustatzeko eta batez ere eguneroko bizian erabiltzeko, urriaren 9tik 19ra mota ezberdinetako hitzorduak antolatu dituzte. "Hamar egunetan euskara sustatuko dugu, baina honekin batera hizkuntzarekiko sentsibilizazio kanpaina bat egin nahi dugu", zehazten du Mattin Bachok, Baxe Nafarroko euskara garatzaileak.

Urriaren 9an, Donapaule izanen da Euskara Urtaroa biziko duen lehen herria, Oskar Alegriaren "Eman bakia" filmarekin. Bestade, urriaren 11an Katixa Dolharé-k idatzi duen "Biribilgune" eta Koldo Amestoy-en "Erran bezala" liburuen presentaketa eginen da, Baigorriko plaza txokoan. Egun berdinean, Donapaulen Getariako dantza taldeak eskeiniko du Haizeari dantza ikusgarria.

Halaber, Kanaldudek ere antolakuntzan parte hartuko du, Baigorrin prestatu duten zine gaualdi batekin. Besteak beste, urriaren 16an Arberatzen Bil ta Garbi-k antolaturik pista-jokoa antolatua izan da hondarkinen berexketari buzuzko sentsibilizazioa bultzatzeko.

Euskararen urtaroako agurra
Azken egunean, urriak 19an, Euskara urtaroako agurra antolatuko dute Larzabalen. Goizeko 10etatik goiti euskarari buruzko mintzaldi bat izanen da, Kanalduderen herri telebistaren laguntzarekin. Hain zuzen ere, euskararen egoera eta euskararen aldeko hizkuntzei buruzko gogoeta eginez. Mintzaldian, Erramun Bachoc eta Iñaki Martinez de Lunak parte hartuko dute eta ondotik mahai-inguru bat antolatu dute hautetsiekin. Bestalde, "Mintzaplaza" tartean, euskaraz hitz egiteko ohitura dutenen eta ez dutenen arteko topaketa eginen dute.

Atsaldean, pilota partidak egin ondoren Baxe Bafarroako lehenengo bertsularien errimak entzunen dira. Halaber, haurrek kantaturik Oraingo bertsularien erakusketa eginen da. Azkenik, 16.00etan, Burgaintzi eta Arrolako dantzariek "topa dantza" ikusgarriaren zati bat eskeiniko dute bertara hurbildutakoei.

Mattin Bachok adierazi du, Euskara Urtaroako eguna "urtean zehar euskararen sustapenerako lan egiten duten elkarteei egiten den aitortza" dela. Egunetan zehar egiten diren aktibitateak talde ezberdinek antolatzen dituzte eta euskara garatzaileak zehaztu duenez, "jendeak askotan ez daki hauek aintzina eramaten duten lana".

"www.kazeta.eus"                       
2014-10-9                       
(laburpena)                       



2014-10-10

Patxi Martikorena

La Ciudadela acoge la primera exposición pública del navarro Patxi Martikorena.



"La Buhardilla de la Sala de Armas de la Ciudadela
acoge desde este viernes hasta el próximo 9 de noviembre
la muestra 'Volver a mirar', la primera exposición pública de Patxi Martikorena.

Martikorena (Bera, 1972) presenta una serie de 37 obras
en la que ha estado trabajando los últimos tres años.
La muestra parte de la inducción del creador
y refleja un proceso de búsqueda interior que enfrenta, cada vez, su yo al lienzo.

[...] propone una serie de cuadros de estilo abstracto y técnica de acrílico sobre lienzo,
en los que el contraste de colores tiene un destacado protagonismo.

[...] Martikorena realizó algunos talleres con autores guipuzcoanos
entre los que destaca José Mensú.
La exposición de la Ciudadela es la primera experiencia
de exposición pública de obra de este creador que,
además de hacer incursiones en la pintura figurativa,
ha experimentado la talla en madera y en piedra. 

Los horarios en los que se puede visitar la muestra
son de martes a viernes de 18.30 a 21 horas;
los sábados de 12 a 14 horas y de 18.30 a 21 horas,
y domingos y festivos de 12 a 14 horas".


"Diario de Noticias de Navarra"                        
3-10-2014                        
(resumen)                        



2014-10-09

Nafarroako Ereserkia


"Nafarroa!
Entzun zeure haurren oihua
denok euskaldunak
denok nafartarrak gara.
Nafarroa!
Zeure lurralde zabaletan
har gaitzazu besoetan,
Nafarroa!
Entzun zeure haurren oihua
denok euskaldunak
denok nafartarrak gara.
Nafarroa!
Zeure lurralde zabaletan
har gaitzazu besoetan.
Arrano beltza arbasoen aintza.
Arranoa!
Bil gaitzak hegalen azpian
seirak batean.
Nor bere jabe
eta Herria nausi.
Arranoa!
Hire zuhaitza pausatzeko
Gernikan dago.
Arranoa!
Hire zuhaitza pausatzeko
Gernikan dago".


Telesforo Montzon


2014-10-08

Conexiones


‘Conexiones’ une arte y comercio

"Desde el pasado 29 de septiembre y hasta el próximo 12 de octubre,
numerosos comercios de Tudela adornarán aún más sus escaparates
con obras artísticas creadas por los colectivos
que desarrollan su labor en los centros cívicos de Tudela.
Se trata de la inciativa ‘Conexiones’,
cuyo objetivo principal es dotar de un "escaparate extra"
a la obra que producen estas entidades y particulares
y potenciar un mayor flujo de visitantes en los comercios. 

[...] De momento, la adhesión ha sido muy positiva por parte de los comercios tudelanos.
Cerca de 30 ofrecerán sus espacios para las obras de tres colectivos y un artista.
Se trata de los centros de cultura popular de la mujer Santa y Lourdes
-ambos contribuyen con obras pictóricas- ,
del grupo de bolilleras de Tudela y del fotógrafo tudelano José Antonio Tantos.

Las tres asociaciones de comerciantes de Tudela
-Casco Antiguo, Barrio de Lourdes y Zona Centro-
se han sumado a la inciativa, esperando que suponga
"espolear algo más las paradas en los escaparates [...]".


"www.plazanueva.com"                     
1-10-2014                      
(resumen)                     



2014-10-07

New England Basque Club




New England Basque Club members during Txitxiburduntzi Fest 2014. 



"The time has arrived at the New England Basque Club (NEBC) for some changes.
After years of coordinating the efforts and most of the activities at the NEBC,
Roberto Guerenabarrena has decided to step down as president of our organization.
He’ll still be part of our Board,
which means we’ll continue to enjoy his good energy and cheerfulness.
We’d like to take this opportunity to thank Roberto for his time and generous dedication.
Eskerrik asko, Roberto!

Starting in September, Naiara Azpiri and Sergio Sotelo have been appointed
as Vice President and President of the NEBC.
They’ll be part of a Board which also includes Jesús Mari Aramendi, Eduardo Arrieta,
Ismael Biurrun, Ander Caballero, Megan Echevarria, Roberto Guerenabarrena,
Gorka Ochoa, Iñaki Pérez, and Maider Salas".


Source: New England Basque Club.


2014-10-06

Herri Uzta 2014





















Soutenu par de nombreuses associations et des centaines d’artistes amateurs et professionnels, Herri Soinu qui porte le festival Herri Uzta avec Hats Berri, a choisi les Fandangos et Jotas pour thème de ce rendez-vous 2014, organisé sur le territoire de la Communauté de Communes Errobi. Stage de danse, arts de la rue, concert vocaux, musicaux et spectacles de danses constituent le menu de cette édition, que clôturera la 36ème édition de Mutxikoaren Eguna. Venus de Navarre et d’Aragon, de Corse, de Bizkaye et du Labourd, chanteurs, danseurs et musiciens animeront le festival à Ustaritz, Cambo, Espelette, Bassussarry et Arcangues. Plusieurs créations viendront étoffer la programmation, 01.01 création du festival sur le thème des Mutxikoak, Leihotik de la Compagnie Etorkizuna, et les fandangos de Burrunka. Nous serons heureux d’accueillir les Joteros de Navarre et de la Rioja de Voces Riberas et Iñaki Reta, les danseurs, musiciens et chanteurs Aragonais du groupe José Luis Urbén y su gente, les danseurs et musiciens du Baztan (Navarre) et de Busturia (Bizkaye), le trio polyphonique Corse Madamicella, sans oublier Euskal Brass Band qui fera résonner les cuivres à Arcangues. Et tout en appréciant les créations muscicales du groupe Begiz Begi.



Herri Uzta jaialdiak euskal nortasunetariko aurpegi bat ezagutarazten duela erran genezake. Nortasun hau aunitzduna da gure arbasoen erroeri eta oraiko mundu honen eragineri esker. Errobiko eskualdean izanen den ekitaldi huntan elkarte ugarik sustengatu digute. Nafarroatik, Aragonetik, Bizkaiatik, Lapurditik eta Korsikatik etorritako ehunka dantzarik, soinularik, amaturek nahiz profesionalek parte hartuko dute. Aurten, Herri Soinu eta Hats Berri egitasmo eramaileak Fandango eta Jota gaiari eman diote ongi etorria.Dantza ikastaldi, ikusgarri karriketan, kantaldi, musika eta dantza ikusgarriak osatzen dute edizio honen menua, Mutxikoaren Egunaren 36.-narekin amaituz.
Sorkuntza batzuek  egitaraua aberastuko dute. Hoien artean, 01.01 festibalaren sorkuntza Mutxikoetaz, Lehiotik Etorkizuna konpaniarena eta Burrunkaren fandangoak izanen dira.Pozik izanen gira Nafarroako Joteroak eta Riojako Voces Riberas, Iñaki Reta, dantzariak, musikalariak eta José Luis Urbén y su genteAragoneko taldea, Baztango eta Busturiako dantzari eta musikalariak, Madamicella Korsikako hirukote boz kantariak errezibitzea. Ahantzi gabe Euskal Brass Band kobrezko instrumentuak durundi eginen dute Arrangoitzen, baita Begiz Begi musika sorkuntzak ere.






Thème :  Fandangos et Jotas

9 octobre (Salle Latsa - Ustaritz)
  • 19h30 : Inauguration du festival (sur invitation)
  • 20h30 : Concert vocal avec Etchegoyhen Ahizpak
10 octobre (Eglise de Cambo)
  • 21h00 : Concert vocal et musical avec Uztaritzeko txistulariak (fandangos) – Madamicella (polyphonies corses – Voces Riberas (jotas de Navarre et de la Rioja) – Entrées 10€ et 5€
11 octobre
Espelette
  • 11h00 : Animation des rues par les groupes de danses
  • 12h00 : Création 01.01 dantzaria eta atabalaria (devant l'hôtel Darraidou) - gratuit
  • 16h00 : au fronton - Spectacle de fandangos et jotas par les groupes Ezpela (Ezpeleta) / Izartxo (Uztaritze) / Arrola (Baigorri) / Baztango dantzariak (Navarre) /Irrintzi Alai (Biskaye) / Jose Luis Urben (Aragon) / Voces Riberas (Navarre) /Iparraldeko gaiteroak - Gratuit
Bassussarry
  • 15h00-19h00 : stage de danse (Mutxikoak, jotas...)
    Lieu: Salle Jauziak - Maison pour tous
Arcangues
  • 21h00 : Spectacles de danses et musique avec le groupe de danseurs, musiciens et chanteurs de jotas Aragonaises ‘Jose Luis Urben y su gente’ et l’ensemble musicalEuskal Brass band – Entrées 10€ et 5€ Lieu: Théâtre de la nature
  • 23h00 : Begiz Begi (folk rock) - gratuit
12 octobre (Arcangues)
Mutxikoaren Eguna
  • 11h00 : Mutxikoak au fronton - Animation musicale Ezpela txaranga et Gaita Luze (scène ouverte)
  • 12h30: Animation musicale au théâtre de la Nature avec Voces Riberas (Navarre) - Restauration sur place par les associations
  • 16h00 : Spectacle de danses avec la création 01.01 dantzaria eta atabalaria / fandango Arratia du groupe Irrintzi Alai / Leihotik par la compagnie Etorkizuna /Burrunkarrika danses et musiques du groupe Burrunka.
  • 18h00 : Mutxikoak et bal trad' - Animation musicale avec Kiki Bordatxo

En savoir plus